Normandiya Çıkarması!

Bundan 71 yıl önce, bugün, İngiliz, Amerikan, Kanadalı ve Polonyalı birliklerin çoğunluğu oluşturduğu Müttefik kuvvetleri, Normandiya Çıkarması’nı başlattılar.

6 Haziran 1944 günü, askeri tarihe, “D-Day” olarak geçmiştir.

“Operation Overlord” ismi verilen harekâtın amacı, Nazi Almanya’sı tarafından işgal altında bulunan Avrupa anakıtasında, ikinci bir cephe açmaktı.

Bir takım verilerle hem çıkartmanın büyüklüğünü, hem de söz konusu operasyonun önemini vurgulamak gerekir.

5 Haziran gecesi Ingiltere’de ki bir çok limandan yola çıkan Müttefik deniz filosu, yaklaşık olarak 700 küsur savaş gemisinin koruduğu 4.000 küsur nakliye gemisinden oluşan devasa bir filoydu.

22’si Amerikan, 12’si İngiliz, 3’ü Kanadalı, 1’i Polonyalı, 1’i de Fransız olmak üzere, toplam, 39 tümen çıkartmaya katılmıştır. Yaklaşık olarak 1 milyon 500 bin kişi!

5.000 küsur uçaktan oluşan bir Müttefik filosu, hava üstünlüğünü tamamiyle ele geçirmiştir.

5-6 Haziran gecesi, 25 bine yakın paraşütçü (3 hava tümeni), 1.000’den fazla kargo uçağıyla hava indirme harekâtı gerçekleştirmiştir.

İlk gün, Amerikan birlikleri Omaha ve Utah, İngiliz birlikleri Sword ve Gold, Kanadalı birlikler Juno kod adı verilen sahillere çıkartma yapmışlardır. Toplamda 5 tümen kıyıya çıkmıştır.

Kısacası, tarihte organize edilen en büyük amfibik operasyondur.

Peki, karşı taraf, Nazi Almanya’sının durumu neydi?

Alman Deniz Kuvvetleri (Kriegsmarine) zaten, 1943 yılından beri, neredeyse sadece, denizaltı filolarından oluşan bir güc olarak umutsuz bir savaşı sürdürmekteydi. Batı Avrupa’nın Atlantik kıyılarında, bir kaç adet torpidobot ile sığ sularda faaliyet gösterebilen bir kaç denizaltısı dışında varlık gösteremiyorlardı.

Alman Hava Kuvvetleri (Luftwaffe) ise, sadece “vatan” savunması için çaba harcayabilecek bir kaynağa sahipti. Ortalama olarak, her 10 müttefik uçağına karşı 1 alman uçağının kaldığı varsayılır.

Savunmacılar en önemli kısmı olan, Kara Kuvvetlerine gelince, Atlantik Duvarı’nı güçlendirsin diye Avrupa’ya müfettiş general tayin edilen Rommel, 6 milyon mayın döşettirmiş, bunker’ler ve koruganlar inşa ettirmiştir.

Paraşütçülere karşı sivri çubuklar, çıkarma botlarının su altı derinliğine denk gelen direklere mayınlar takarak, düşman güçlerini olabildiğince sahilde tutmak ve tankların ilerlemesini zorlaştırmak için gerekli her türlü önlemi almıştır. Ancak, çıkarmanın yapıldığı gün, planlanan miktarın ancak, % 20’si tamamlanabilmişti.

20 Alman tümeni Calais civarında beklerken, Normandiya kıyılarında sadece 7 Alman tümeni bulunmaktaydı.

Sayı kadar önemli diğer bir konu ise, bu tümenleri oluşturan askerlerin çoğunun, 40 yaşın üzerinde Birinci Dünya Savaşı gazileri ve 20 yaş altı çocuklardan meydana geldiği gerçeğiydi. Yaş ortalamasına bakarsak Alman Ordusu ortalaması müttefiklerden 6 yaş fazlaydı.

Diğer bir deyişle, kıyıları savunan Alman Ordusu, savaşın başında ki ordu değildi. 1 ayda Polonya’yı, 6 hafta da Fransa’yı alan, 4 ayda Moskova kapılarına dayanan ordu artık yoktu. Tecrübeli askerlerin çoğu ya Moskova önlerinde ve Stalingrad’da, Kursk’da, El Alameyn’de ölmüş ya da esir düşmüştü.

Çoğu kişi tarafından yanlış algılanan bazı noktaları özellikle vurgulamak gerekir:

-6 Haziran 1944 tarihinde Normandiya Çıkartması başlamıştır.

 Bazı makale ve yorumlarda, “6 Haziran 1944’de Normandiya çıkartması yapıldı/gerçekleştirildi.” diye okursunuz.

Yanıltıcıdır, çünkü, çıkartma, sabah 05.00’de başlayıp akşam 23.00’de bitmemiştir.

Kesin bir bitiş tarihi vermek çok zordur. Her “amfibik operasyonun” birincil hedefi, söz konusu sahilde bir “köprübaşı” ele geçirmektir. Bu açıdan bakıldığında, Normandiya çıkartması daha ilk gün başarıya ulaşmıştır.

Ancak, yanlış algılanan diğer bir nokta tam burada başlar. Normandiya Çıkartması, Overlord Operasyonunun hayati bir parçasıdır. Çok önemlidir, çünkü, köprübaşı ele geçirilemezse, değil Avrupa’yı Nazi işgalinden kurtarmak, operasyona katılan askerlerin önemli bir kısmı bile kurtarılamazdı. Buna rağmen, sadece bir “parça”dır. (Yanlış anlaşılmasın, “küçümsemek” diye bir yaklaşım söz konusu olamaz!)

Akla gelen diğer bir soru, ne zaman bittiğidir. Bir amfibik çıkarmanın başarılı bir biçimde bitişi için, gerçekleşmesi gereken birden fazla hayati hedef bulunur. Söz konusu kıyıya çıkartılan birlikler, savunma yapan düşman hatlarını yarıp içerileri doğru ilerlemelidirler.

Ayrıca, kıyı boyunca düşman elinde bulunan önemli limanlar ele geçirilmelidir. Lojistik desteği olmayan bir ordu fazla ilerleyemez. Bu açıdan bakıldığında, Cherbourg başta olmak üzere Normandiya kıyılarına yakın tüm limanlar Almanlar tarafından tahrip edilerek teslim edildiğinden, Normandiya kıyılarına kurulan “suni limanlar” Paris düşene kadar hayati önem taşımışlardır. Ve Normandiya Çıkartması ile başlayan çarpışmalar, Ağustos sonlarında 7. Alman ordusunun imhasına kadar sürmüştür.

Toparlarsak, kesin bir bitiş tarihi vermek zordur ve bu konuda savaş tarihçileri ortak bir noktada buluşmak yerine birden fazla öneride bulunurlar.

Tüm bu açıklamalar, yorumlar, karşılaştırmalar bir yana, insanlık tarihinin gördüğü en büyük amfibik operasyon bugün başlamış; yaklaşık 4.600 – 4.700 Müttefik askerinin ölümü ve 5.700 adedinin yaralı, esir veya kaybı ile (operasyon hedeflerinin çoğuna ulaşarak!) başarıya ulaşmıştır.

Nazi Almanya’sının kayıpları ise, 5.000 ilâ 10.000 (ölü, yaralı,esir ve kayıp) arasında değişmektedir.