Günün kitabı: Kafkasya'da imparatorluklar savaşı - Cengiz Fedakâr

Yeni yılın ilk "Günün kitabı" tanıtımında yer alan, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınlarından, Mart 2014 tarihinde yayınlanmış olan, "Kafkasya'da imparatorluklar savaşı" isimli eser.

299 sayfalık kitap, Trakya Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapan, Cengiz Fedakâr'ın, doktora çalışmasına dayanıyor.

Eser, ülkemizin, askeri tarih birikiminde ihmal edilen, "kale" unsurunu, 18 yüzyılın ikinci yarısında, Kafkaslar coğrafyasında yer alan, Anapa kalesi bağlamında ele almış. Yazar, Rus ve Osmanlı imparatorlukları arasında ki dengenin, yavaş yavaş Ruslar lehine değişmeye başladığı bu dönemde, sadece askeri unsurları değil, kale yapımında rol oynayan lojistik faaliyetleri ve sivil yapıyı da irdelemiş.

Kafkasya gibi, Osmanlı imparatorluğu için askeri strateji ve nüfus yoğunluğu açısından hayati önem taşıyan bir bölgeyi baz alan, Fedakâr, gerek coğrafi, gerekse burada yaşayan halkların, konuya olan etkilerini, ayrıntılı tablolarla anlaşılır bir dilde anlatmış.

3 adet harita, 12 adet resim, 2 adet ek belgenin yanında, 36 sayfalık notlar ve 5 sayfalık kaynakça, yapılan doktora çalışmasının önemini vurgularken, konu ile ilgilenenlere, geniş bir başvuru listesi sunuyor.

Askeri tarihle ilgilenen herkesin, kütüphanesinde bulunması gereken bir yapıt. Bilhassa, askerin tarihin temel taşlarından birisini oluşturan "kale" konusunda, bir Türk tarafından yazılan çok az sayıda eser bulunduğunu göz önüne alırsak, kaçırılmaması gereken bir eser.

Günün kitabı: Irak'ta Türk Ordusu (1914 - 1918)

Bugünkü kitabımızın içeriği farklı. Konusu, “askeri tarih” yayınları arasında, çoğu zaman göz ardı edilen ya da kısa bölümlerle değinilen orduların organizasyonu ve lojistiği.

Lojistik konulu bir ödev yazarken keşfettiğim, kitabın ismi, “Irak'ta Türk Ordusu(1914 - 1918)“. Yazarı Orhan Avcı olan kitap, Vadi Yayınları tarafından 2004 yılında piyasaya verilmiş. Toplamda 333 sayfadan oluşuyor.

Orhan Avcı’nın, 1997 yılında, Hacetepe Üniversite, Atatürk İlkeleri ve Inkılâp Tarihi Enstitüsü’nde verdiği doktora tezinin, ana bölümlerinden ortaya çıkan bir eser.

Orhan Avcı, doktora çalışmasında, 1. Dünya Savaşı boyunca, Irak cephesinde görev yapan, Türk ordusunun organizasyonunu ve 4 yıl boyunca geçirdiği gelişmeleri incelemiş.

Askeri teşkilatın genel yapısı, gerçekten çok değişik açılardan ele alınmış. Sadece orduyu oluşturan birimleri değil, lojistik başta olmak üzere, cephe gerisinde, görev alan tüm askeri birimler kitabın konusuna dahil edilmiş. Bunun yanında, askeri birimlerle irtibat ve alışveriş içinde olan sivil kurumlar ve bunların gelişimi farklı bölümlerde incelenmiş, bunların savaşın getirdiği etkiler karşısında ki tepkileri örneklerle açıklanmış.

Genel olarak, muharebe veya harekâtları değil, cephe gerisini, oldukça geniş ve ayrıntılı bir biçimde ele alan bir kitap.

Napolyon’un, „Her ordu, midesiyle yürür!“ sözünü hatırlatıp, başta lojistik olmak üzere, askeri ve sivil kurum ve oluşumları, 1. Dünya Savaşı’nda Irak cephesi bağlamında ele alan bu kitabı herkese tavsiye ederim.

Not: Herhangi bir muharebenin gelişimini anlatan eserler kadar, akıcı olmasa da, askeri tarih kütüphanesinde bulunması gereken bir doktora çalışması.