Almanya (II. Reich) "kan ve demir" ile mi yaratılmıştır?

Prusya ve Almanya tarihi ile ilgilenen herkes demir şansölye Bismarck'ın verdiği ilk söylevde ki, "Kan ve Demir" sözlerini bilir. Prusya Bütçe Komisyonuna verdiği bu söylevine, "Almanya, Prusya'nın liberalizmi ile değil, gücüyle ilgilidir. Günün sorunlarına ...kan ve demir çare olacaktır."  sözleriyle damgasını vurmuştur.

Bu söz, bir çok tarihçi tarafından Almanya'nın kuruluşunu yansıtan bir gerçek olarak kabul edilir.

Ancak, İngiliz iktisatçı John Maynard Keynes Almanya'nın yaratılmasında en önemli rolü oynayan unsurların sadece diplomatik ve askeri olmadığını vurgular.

Ona göre, ekonomik ve sanayi gelişimini tamamlayamamış bir Almanya'nın, "ulus" olarak varoluşu "içi boş bir kabuk"'dan farksız olurdu.

Onun sözleriyle, "Alman İmparatorluğu, kan ve demirden ziyade, kömür ve demir aracılığıyla yaratıldı."